دم اسبی (گیاه دم اسب) و خواص آن را بشناسیم

دم اسبی یا دم اسب یکی از گیاهان دارویی است که به دلیل دارا بودن مقدار بالایی سیلیس، مورد توجه پزشکان است. استفاده از گیاه دم اسب برای تقویت پوست، تقویت استحکام موها، رفع شکنندگی ناخن، درمان سل و روماتیسم، کنترل خونریزی های شدید قاعدگی، ریه و بینی، جلوگیری از ریزش مو و همچنین درمان نقرس، استخوان سازی و جلوگیری از پوکی استخوان رایج است.

دم اسبی چیست؟ گیاهشناسی گیاه دم اسب

دم اسبی یا دم اسب گیاهی است که در انگلیسی به نام Common Horsetail شناخته می شود و نام علمی آن Equisetum arvense است. این گیاه از راسته نهانزادان آوندی است و گل و دانه تولید نمی کند، بلکه از طریق پراکندن هاگ های خود در محیط اطراف تکثیر می شود.

ارتفاع گیاه دم اسب در حدود ۲۰ تا ۴۰ سانتی متر بوده و ظاهر آن به شکلی است که برگی در روی بوته دیده نمی شود. دارای ساقه ای بندبند است و در محل بندها، اگر دقت شود برگ هایی بسیار ریز و سیلیسی مشاهده می شود.

دم اسبی دارای ریزوم (ساقه های زیرزمینی مانند نعنا فلفلی و سیب زمینی) است و این ریزوم ها می توانند تا ۳ متر دورتر از بوته اصلی در خاک حرکت کنند و به وسیله این ریزوم ها هم می توان آن را تکثیر کرد.

وجود این ریزوم ها باعث تشکیل شبکه ای پیچیده و در هم تنیده در زیر خاک می شود که جذب آب و مواد غذایی و به خصوص سیلیس از خاک توسط آنها انجام میگیرد.

پراکنش گیاه دم اسبی در ایران بیشتر در نقاط مرطوب و باتلاقی به خصوص در استان های شمالی کشور یعنی گیلان، مازندران و گلستان است.

از آنجا که گیاه دم اسب به وسیله شبکه ریزوم های زیرزمینی خود، قدرت ماندگاری بالایی دارد و هم آب و مواد غذایی را به خوبی به دست می آورد و هم با همین شبکه ریزومی قابلیت تکثیر دارد، در صورتی که در مزارع و زمین های کشاورزی رشد کند، به عنوان یک علف هرز سرسخت شناخته می شود که برای کنترل آن باید زحمت زیادی کشیده شود.

اما مهمترین خصوصیت گیاه دم اسب که تقریبادر بین تمام گیاهان دنیا نادر است، وجود مقدار بسیار زیادی عنصر سیلیس در آن است. به صورتی که گاهی اوقات از این گیاه به نام گیاه سیلیسی یا Silica Plants نام برده می شود.

این خاصیت باعث منحصر به فرد دم اسبی شده است که به عنوان یک گیاه بسیار مهم در تولید داروهایی که نیاز به عنصر سیلیس داشته باشند، بسیار پر استفاده باشد. به صورتی که کشت آن در مزرعه به خصوص در کشورهای اروپایی و چین رایج شده و به عنوان یک گیاه دارویی مورد کشت و کار توسط کشاورزان قرار می گیرد.

خواص دم اسب

همانطور که در بالاتر ذکر شد، خواص دارویی گیاه دم اسب به وجود مقدار زیادی عنضصر سیلیس یا سیلیسیم در آن بر می گردد. به همین دلیل، در تمام مواردی که بدن نیاز به این عنصر داشته باشد، گیاه دم اسبی هم می تواند مفید باشد. این موارد، طیف وسیعی از بیماری ها و شرایط سلامتی از پوست و مو گرفته تا استخوان و بافت همبند را شامل می شوند.

در این مقاله سعی می کنیم به طور خلاصه به بعضی خواص  دم اسب اشاره کنیم، اما اگر می خواهید اطلاعات کاملتری درباره خواص دم اسب در هر بیماری و مکانیسم اثرگذاری داروهای تولید شده از دم اسب به دست بیاورید، می توانید درباره این محصولات اطلاعات بیشتر را در قسمت داروخانه آنلاین سایت درمانگیاه به دست بیاورید.

تقویت اسنخوان و درمان پوکی استخوان با عصاره دم اسب

تقویت استخوان و درمان پوکی استخوان خاصیت مهم دیگر گیاه دم اسبی است که شاید معروف ترین کاربرد آن هم باشد. یکی از مهم ترین وظایفی که سیلیسیم در جلوگیری از پوکی استخوان به عهده دارد، تنظیم تعادل بین کلسیم و منیزیم است.

حفظ مقادیر کافی کلسیم در بدن هم می تواند منجر به بهبود وضعیت استخوان سازی شده و در برابر خطر پوکی ایتخوان شما را حفاظت کند.

استفاده از مکمل های خوراکی حاوی گیاه دم اسب مثل قرص اکوئیفلکس می تواند بر روند تولید بافت استخوانی موثر باشد و باعث جلوگیری از پوکی استخوان شود.

اما علاوه بر استخوان ها، اکوئیفلکس بر بافت همبند مثل تاندون ها هم تاثیر گذاشته و باعث تقویت تاندون ها می شود که این امر برای پیشگیری و درمان در رفتگی ها و مشکلات تاندونی بسیار مهم است.

تقویت و جوانسازی پوست

پوست یکی از مهمترین ارگان های بدن است که نقش های زیادی را در حفظ سلامتی و زیبایی به عهده دارد. وظایف پوست شامل جلوگیری از ورود آلودگی ها به بافت های بدن، دفع بعضی سموم و مواد اضافی از طریق عرق کردن، حفاظت از بدن در برابر سرما و گرما و حشرات و میکروب ها، جلوگیری از تاثیرگذاری اشعه های مضر خورشید بر بدن و صد البته زیبا کردن بدن است.

یکی از مهمترین موادی که باعث تقویت پوست و حفظ خاصیت الاستیسیته آن و جلوگیری از فرسودگی و از کار افتادگی پوست می شود، کلاژن است. کلاژن نوعی پروتئین است که به صورت رشته های نازک بین سلول های پوستی و بافت همبند و تقریبا تمام بافت پیوندی بدن به جز خون وچود دارد و سبب استحکام و اتصال بهتر سلول ها به یکدیگر می شود.

کمبود کلاژن یکی از دلایل اصلی فرسودگی پوست و پیری پوست است و استفاده از انواع مکمل های حاوی کلاژن می تواند به جلوگیری از پیری پوست و همچنین حفظ نشاط و زیبایی پوست کمک کند. اما بد نیست بدانید که کلاژن برای ساخته شدن نیاز به عنصر سیلیسیم دارد. یعنی همان عنصری که تمام اهمیت گیاه دم اسبی به دلیل داشتن این عنصر است.

به عنوان مثال قرص کلاژن گلد آدریان که یکی از بهترین و شناخته شده ترین برندهای قرص کلاژن در ایران است، با دارا بودن عصاره این گیاه، از خواص دم اسب برای تقویت پوست استفاده می کند.

استفاده از مکمل های حاوی گیاه دم اسب، می تواند منجر به تولید کلاژن بیشتر و در نهایت حفظ سلامت پوست شود. بروز چین و چروک های پوستی و شل شدن پوست که ما از آن به نام پیری پوست یاد می کنیم، از جمله مهمترین نگرانی های افراد به خصوص بانوان است که می توان با استفاده از مکمل های حاوی گیاه دم اسبی از آن جلوگیری کرد.

کنترل ریزش مو

یکی از مشکلاتی که اغلب افراد مبتلا به ریزش مو با آن مواجه هستند، سستی پوست سر و افتادن آسان تارهای مو است. این بدین معنا است که اتصال ساقه مو به پیاز مو به اندازه کافی محکم نیست و پوست هم به اندازه کافی قدرت حفظ این اتصال را ندارد.

لذا در این افراد، ریزش مو بیشتر از حد عادی (ریزش خودبخودی تا روزانه ۳۰ تار مو برای اکثر افراد عادی است) است و می تواند به یک معضل تبدیل شود که نیاز به مداخله درمانی داشته باشد.

خبر خوب این است که برای این افراد هم می توان از خواص دم اسب بهره برد و ریزش موی این دسته از افراد را با استفاده از دم اسبی کنترل کرد. این امر می تواند هم به صورت استفاده از مکمل های خوراکی دم اسب و هم به صورت محلول ها و شامپوهایی که روی پوست سر به صورت موضعی استفاده می شوند باشد.

شامپوها و محلول های ضد ریزش زیادی همچون شامپو ماینوکسا ویرگو در بازار دارویی ایران و جهان وجود دارند که در آنها از خواص دم اسب برای کنترل ریزش مو استفاده شده است.

درمان عفونت ادراری

شاید بتوان یکی از مهم ترین خواص دم اسب که البته کمتر شناخته شده است، خاصیت درمان کنندگی عفونت ادراری و عفونت مثانه است. در سال ۱۳۸۶ یک پژوهش پزشکی که روی درمان عفونت ادراری با گیاه دم اسب انجام و در کنگره ملی فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران ارائه شد، نشان داد که این گیاه می تواند اثر بیسار خوبی بر روی درمان عفونت های مختلف ادراری داشته باشد.

محققان معتقدند که گیاه دم اسب به دلیل دارا بودن مقدار بالای سیلیس، جریان ادرار را زیاد می کند و این افزایش حجم و سرعت ادرار می تواند میکروارگانیسم های چسبیده به دیواره دستگاه ادراری را از بدن بیرون کند و بدین ترتیب باعث درمان عفونت ادراری شود.

بد نیست بدانید که سیلیس یک ماده محلول در آب است و به همین دلیل هنگامی که مقدار بالای سیلیس از طریق مکمل های حاوی گیاه دم اسب وارد بدن شود، مقداری از آن که برای ساخت استخوان و کلاژن استفاده می شود و مابقی اضافه سیلیس مصرف شده، از طریق ادرار دفع می شود و تقریبا هیچ گونه خطری برای سلامتی ندارد. دانشمندان از این خاصیت دم اسب برای تولید داروهای ضد عفونت ادراری استفاده می کنند.

از جمله داروهایی که از گیاه دم اسبی تولید شده و برای درمان عفونت ادراری کاربرد دارد می توان به قرص مدریک اشاره کرد. مدریک یک داروی گیاهی از محصولات شرکت داروسازی گل دارو است می تواند عفونت های مختلف ادراری مثل شامل کلی باسیل، کلبسیلا پنومونه، پیوتئوس میرابیلیس، سودومونا آئروژینوزا و استافیلوکوک اورئوس را درمان کند.

درمان شکستن ناخن با گیاه دم اسب

از دیگر خواص دم اسب که تقریبا به آن مشهور شده و محصولات زیادی هم برای آن تولید شده است، می توان به درمان شکستن ناخن اشاره کرد. این خاصیت دم اسب هم مثل خواص قبلی آن، به دلیل دارا بودن عنصر سیلیس است.

سیلیس به طور طبیعی در ناخن ها ذخیره می شود و ناخن را می توان انبار ذخیره سیلیس در بدن نام گذاری کرد. تجمع سیلیس در ناخن ها باعث سخت شدن آنها می شود و هرچه ناخن سخت تر و محکم تر و ضخیم تر باشد، نشان دهنده تامین بهتر سیلیس در بدن است.

به همین ترتیب، نرم شدن و شکنندگی ناخن ها هم می تواند یکی از مهم ترین نشانه های کمبود عنصر سیلیس در بدن است. زمانی که بدن با کمبود سیلیس مواجه شود، برای حفظ سلامت پوست و همچنین استخوان ها، سیلیسیم را از ناخن ها خارج کرده و به سمت دیگر ارگان های بدن می فرستد. در این شرایط، ناخن ها نازک و نرم می شوند و با کوچکترین ضربات و آسیب هایی می شکنند.

اگر با این شرایط مواجه شده اید، دو راهکار دارید: یکی اینکه مکمل های حاوی گیاه دم اسب را به صورت خوراکی مصرف کنید و راهکار دیگر آن است که از محلول های موضعی که حاوی مقادیر بالای سیلیسیم هستند و به صورت موضعی روی ناخن به کار می روند استفاده کنید.

اگر می خواهید یک محصول خوراکی را برای تقویت ناخن به کار ببرید، قرص کلاژن گلد آدریان را به شما پیشنهاد می کنیم و اگر تمایل دارید که به جای خوردن قرص از محلول های موضعی تقویت ناخن استفاده کنید، می توانید از لوسیون تقویت ناخن الیس ر روی ناخن ها استفاده کنید. هردو این محصولات حاوی مقادیر کافی عصاره گیاه دم اسب هستند و مزایای آن را به بدن شما می رسانند.

سخن نهایی

ما در این مطلب تلاش کردیم که خواص دم اسب را به طور خلاصه برای شما تشریح کنیم و چند نمونه از محصولاتی که حاوی عصاره گیاه دم اسبی هستند را هم به شما معرفی کنیم. این محصولات در زمینه های مختلفی مثل پوست و مو و زیبایی، مسائل استخوانی و پوکی استخوان، دستگاه ادراری و … هستند.

ولی ممکن است شما هم بتوانید اطلاعات بیشتری به این مقاله اضافه کنید تا ما و سایر خوانندگان از آن بهره ببریم.

لذا پیشنهاد می کنیم اگر در منطقه ای که زندگی می کنید، استفاده سنتی خاصی از گیاه دم اسب می شود و یا اطلاعاتی از خواص دم اسب یا تجربه ای درباره استفاده از محصولات حاوی گیاه دم اسب دارید، آن را در قسمت دیدگاه ها در پایین همین صفحه با ما و سایر هموطنانتان به اشتراک بگذارید.