علت های نفخ شکم و درمان آن

نفخ شکم در واقع یک مشکل گوارشی است که خیلی از ما آن را تجربه کردیم و برای بسیاری از ما آزاردهنده است.

برای درمان نفخ شکم راه های زیادی از داروهای شیمیایی گرفته تا داروهای گیاهی را تجربه کرده ایم.

بهترین راه برای درمان نفخ مراجعه به پزشک متخصص است که علت اصلی آن را تشخیص دهد.

ما در این مقاله به معرفی برخی از دلایل اصلی نفخ و معرفی چند داروی گیاهی کمک کننده در کاهش نفخ می پردازیم.

نفخ چیست؟

نفخ یک فرایند بیولوژیک است که به دلیل تجمع گاز در دستگاه گوارش به وجود می آید. معمولا افراد گاز تولید شده را یا از طریق دهان (آروغ زدن) یا از طریق مقعد (خروج گاز روده) خارج می کنند.

نفخ می تواند دلیل بسیاری از ناراحتی های شکمی باشد. بزرگی شکم، افزایش چربی های جدار شکم و تجمع مایع داخل شکم و تومورهای شکمی را برخی از افراد اشتباها نفخ توصیف می کنند.

چرا نفخ اتفاق می افتد؟

خیلی از ما عادت داریم که هنگام غذا خوردن همزمان کارهای دیگری مثل جواب دادن به پیام های گوشی و خواندن کتاب مشغول باشیم.

حتی گاهی به علت وقت کم در محل کار هنگام کار کردن ناهار می خوریم. عدم تمرکز در هنگام خوردن هم سبب تند خوری و هم پرخوری می شود. یکی از دلایل ایجاد نفخ می تواند این مورد باشد.

کسانی که درحین غذا خوردن حرف می زنند و افراد مضطرب و سیگاری نیز بیشتر در معرض نفخ قرار می گیرند.

در حالت عادی دفع 15 تا 20 مرتبه گاز در شبانه روز طبیعی است اما اگر احساس کردید از این حد بیشتر شد و برای شما اذیت کننده بود باید به فکر برطرف کردن آن باشید.

البته این خروج گاز به وضعیت فرد پس از غذا بستگی دارد. آن‌ها که بلافاصله بعد از صرف غذا می‌خوابند، مقدار بیشتری گاز وارد روده‌هایشان می‌شود.

گاز در سیستم گوارش ما به طور عمده از نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده است. اما هنگام هضم غذا، گاز به شکل هیدروژن، متان و دی‌اکسیدکربن آزاد می‌شود. عمده گاز بلع شده بعد از غذا خوردن به صورت آروغ زدن از معده خارج می‌شود؛ تنها بخش کمی از آن وارد روده می‌شود.

علت های نفخ شکم و راه های درمان آن

علائم و نشانه های نفخ

نفخ با باد کردن شکم و احساس پری و فشار در شکم بعد از غذا خوردن و آروغ زدن مشخص می شود.

البته آروغ زدن های مزمن ممکن است نشانه ای از مشکل در قسمت فوقانی دستگاه گوارش، مانند زخم معده یا ریفلاکس معده ای مروی (بازگشت محتویات معده به درون مری که به GERD معروف است) باشند.

بیشترین موادی که سبب نفخ می شود

خوردن برخی از سبزیجات به مقدار زیاد (مخصوصا بروکلی، گل کلم، جعفری، کلم گل و پیاز و پیازچه)
خوردن زیاد کربوهیدرات ها در غذاهایی مانند باقلا و عدس و حبوبات دیگر
برخی میوه ها مثل هندوانه
محصولات لبنی حاوی لاکتوز و خوردن غذاهای سبوس دار
وجود سوربیتول موجود در آبنبات های بدون شکر و آدامس ها
خوردن نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه و آبجو
چه زمانی نیاز است که برای نفخ به پزشک مراجعه کرد؟

در مراحلی که با تغییر در برنامه غذایی و مصرف مکمل های گیاهی توانستید آن را کنترل کنید نیاز به مراجعه به پزشک نیست.

اما در مواقعی که نفخ همراه با تهوع، اسهال، یبوست، وجود خون در مدفوع، کاهش وزن بی دلیل و سوزش سر دل باشید نیاز است که حتما به پزشک مراجعه کنید.

علت نفخ شکم چیست؟

تند غذا خوردن

اگر از آن دسته افرادی هستید که در حین غذا خوردن هزار و یک کار دیگر انجام می دهید. بهتر است بدانید اگر بعد از غذا خوردن نفخ دارید یکی از دلایلش می تواند این باشد.

زیرا بیشتر افرادی که در حین غذا خوردن کارهای دیگر نیز انجام می دهند، عادت به تند خوری پیدا می کنند و این عمل در بلند مدت سبب ایجاد نفخ و حتی چاقی می شود.

پس بهتر است که بتوانید این عادت را کنار بگذارید و یا به مرور زمان آن را کم کنید.

علت های نفخ شکم

استفاده بیش از حد نمک

اگر در سر سفره همیشه دنبال نمکدان می گردید و مصرف نمک شما بیش از حد نرمال است ناخواسته مسبب احتباس آب در بدن و نفخ شکم خود شده اید.

این عمل شاید برای شما جذاب باشد اما در بلند مدت سبب افزایش فشار خون و خطر ابتلا به سکته را در خود افزایش داده اید.

سندروم روده تحریک پذیر

تقریبا 10 تا 15 درصد مردم دنیا به این بیماری دچار هستند. اگر بلافاصله بعد از صرف غذا احساس سنگینی و نفخ شدید دارید امکان دارد که این بیماری را دارید.

بدین منظور بهتر است که حتما به یک پزشک متخصص مراجعه کرده و تحت درمان قرار بگیرید.

زیرا افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر بهتر است که تحت رژیم با FODMAP پایین قرار بگیرند.

غذاهایی مانند پیاز، آدامس های بدون قند، سیر، شیر و سیب و….برای بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر بسیار کمک کننده است و می تواند سبب ایجاد نفخ شکم شود.

بیماری سلیاک

گلوتن پروتئین طبیعی است که در گندم، جو، چاودار و بسیاری از غلات وجود دارد. بدن بیماران سیلیاکی به گلوتن حساسیت نشان داده و دچار التهاب روده کوچک می شوند.

این افراد دارای علائمی نظیر احساس تهوع، خستگی، کاهش وزن و نفخ شدید هستند. اگر این علائم را دارید بهتر است که با پزشک گوارش مشورت کنید تا تحت رژیم غذایی بدون گلوتن قرار بگیرید.

حساسیت به لاکتوز

یکی از علت های نفخ شکم می تواند حساسیت به لاکتوز باشد. جالب است بدانید که تقریبا نیمی از جمعیت جهان به لاکتوز حساسیت دارند.(یعنی نمی توانند قند طبیعی شیر را هضم کنند.)

بنابراین مصرف محصولات لبنی مانند شیر گاو، بستنی، خامه و …، در افراد دچار حساسیت به لاکتوز موجب اسهال و نفخ می‌شود.

یبوست

یکی از علت های نفخ شکم یبوست است. اگر از یبوست رنج می برید بهتر است که با مصرف مواد غذایی فیبردار، محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده و….آن را برطرف کنید.

در صورتی رفع یبوست امکان برطرف شدن نفخ شکم نیز وجود دارد.

علت های نفخ و درمان آن

مواد نفاخ می خورید

مواد غذایی هستند که سبب نفخ می شوند، همه‌ی این غذاها حاوی نوعی خاص از کربوهیدرات به نام فروکتوالیگوساکارید است که بدن ما آنزیم تجزیه‌ی آن را ندارد.

بنابراین تا می توانید مصرف این مواد غذایی را محدود کنید تا کمتر اذیت شوید. البته تحمل بدن هر فرد به هر یک از این مواد نفاخ متفاوت است.

باید بررسی کنید که بیشتر به کدام مواد حساس هستید و برای آنها جایگزین بهتری در وعده های غذایی خود قرار دهید.

نزدیک سیکل قاعدگی تان هست

خیلی از خانم ها در زمانی که نزدیک به سیکل عادت ماهانه شان است نفخ زیادی را تجربه می کنند. بهتر است که در این مواقع از مصرف مواد نفاخ جلوگیری کنید.

شاید علت نفخ شکم در زنان همین موضوع باشد.

سو جذب فروکتوز دارید

فروکتوز نیاز به گیرنده های خاصی برای جذب دارد که نزدیک به 30 درصد افراد این گیرنده ها را ندارند و با مصرف مواد دارای فروکتوز دچار مشکل می شوند.

تشخیص این بیماری نیاز به مشورت به با پزشک دارد، تا بیمار تحت رژیم دارویی خاصی قرار بگیرد.

علت های نفخ شکم و معرفی روش های ساده درمان آن

درمان نفخ شکم به روش های ساده و خانگی

پیاده روی: فعالیت های فیزیکی می تواند به حرکت منظم روده ها و خروج گاز ها کمک کند.

اگر علت نفخ سندروم روده تحریک پذیر باشد مصرف گاسترولیت می تواند برای شما کمک کننده باشد.

ماساژ شکمی: ماساژ شکمی باعث حرکت بهتر روده ها و کاهش نفخ میشود.

دست‌ها را دقیقا بالای استخوان خاصره راست قرار دهید.
با یک حرکت دایره‌ای با فشار کم به طرف راست قفسه سینهناحیه شکمی را ماساژ دهید.
ماساژ را به طور مستقیم از ناحیه بالای شکمی به سمت چپ قفسه سینه ادامه دهید.
به طور آهسته به سمت پائین به طرف استخوان خاصره چپ ماساژ دهید.
در صورت لزوم این حرکت‌ها را تکرار کنید.
اگر در حین ماساژ درد احساس کردید بهتر است که آن را قطع کنید.

استفاده از برخی اسانس های گیاهی نظیر رازیانه

دوش گرفتن با آب گرم

گل محمدی و شیرین بیان: در طب سنتی از این گیاهان نیز برای مشکلات نفخ و گوارش استفاده می کردند.

شرکت شفانگر محصولی با نام کپسول گل تولید کرده است که مصرف آن می تواند بسیار کمک کننده باشد.